آزمایش مغزه‌گیری بتن با دستگاه کرگیر، یکی از روش‌های رایج برای ارزیابی مقاومت فشاری و کیفیت بتن سخت‌شده در محل (in-situ) است. در ایران، این آزمایش مطابق با استاندارد ملی ایران ISIRI 3206 انجام می‌شود. این استاندارد معادل با استاندارد بین‌المللی ASTM C42 است.
در ادامه خلاصه‌ای از الزامات و مراحل این آزمایش بر اساس استاندارد ISIRI 3206 آورده شده است:
فهرست مطالب
مشخصات آزمایش مغزه‌گیری بتن (Core Test)
۱. هدف آزمایش
- تعیین مقاومت فشاری بتن سخت‌شده
- بررسی یکنواختی بتن در سازه
- ارزیابی کیفیت اجرایی و تراکم بتن
۲. وسایل مورد نیاز
- دستگاه کرگیر با مته الماسی (Diamond Bit Core Drill)
- گیره‌ها و تراز کننده‌ها
- تجهیزات برش و صاف کردن نمونه‌ها
- جک فشاری برای آزمایش مقاومت فشاری
۳. قطر و طول نمونه
- قطر مغزه معمولاً ۱۰۰ میلی‌متر (یا حداقل ۹۴ میلی‌متر)
- نسبت طول به قطر (L/D) باید حداقل ۱.۰ و ترجیحاً ۱.۵ تا ۲.۰ باشد
- در صورت کم بودن نسبت L/D، باید از ضرایب تصحیح استفاده شود (مطابق جدول استاندارد)
۴. محل نمونه‌گیری
- از مناطقی که دارای اهمیت سازه‌ای هستند
- از مناطقی بدون آرماتور یا با کمترین تراکم میلگرد
- نمونه‌ها نباید ترک‌خورده یا آسیب‌دیده باشند
۵. آماده‌سازی نمونه
- دو سر مغزه باید کاملاً صاف و موازی شوند
- نمونه‌ها باید تا زمان آزمون در شرایط اشباع و دمای آزمایشگاهی نگهداری شوند (مطابق با استاندارد ISIRI 490)
۶. آزمایش مقاومت فشاری
- بارگذاری در دستگاه جک فشاری مطابق استاندارد ISIRI 1608
- سرعت بارگذاری باید یکنواخت باشد
- حداکثر مقاومت ثبت‌شده به عنوان نتیجه نهایی گزارش می‌شود
۷. گزارش نتایج باید شامل موارد زیر باشد
- موقعیت مکانی و شرایط مغزه‌گیری
- تاریخ بتن‌ریزی و سن بتن هنگام آزمایش (در صورت موجود بودن)
- ابعاد مغزه
- وزن مخصوص خشک و اشباع
- مقاومت فشاری به همراه ضرایب تصحیح
نکات مهم
- مقاومت بدست آمده از مغزه بتن معمولاً کمتر از مقاومت استوانه استاندارد (نمونه قالب‌گیری شده) است.
- حداقل تعداد مغزه‌ها برای ارزیابی مقاومت بتن معمولاً ۳ عدد در هر نقطه است.
- باید از ایجاد لرزش زیاد یا ترک حین مغزه‌گیری جلوگیری کرد.
آزمایش مغره‌گیری بتن با دستگاه کرگیر
آزمایش مغزه‌گیری بتن با دستگاه کرگیر، یکی از روش‌های رایج برای ارزیابی مقاومت فشاری و کیفیت بتن سخت‌شده در محل (in-situ) است. در ایران، این آزمایش مطابق با استاندارد ملی ایران ISIRI 3206 انجام می‌شود. این استاندارد معادل با استاندارد بین‌المللی ASTM C42 است.
در ادامه خلاصه‌ای از الزامات و مراحل این آزمایش بر اساس استاندارد ISIRI 3206 آورده شده است:
مشخصات آزمایش مغزه‌گیری بتن (Core Test)
۱. هدف آزمایش
- تعیین مقاومت فشاری بتن سخت‌شده
- بررسی یکنواختی بتن در سازه
- ارزیابی کیفیت اجرایی و تراکم بتن
۲. وسایل مورد نیاز
- دستگاه کرگیر با مته الماسی (Diamond Bit Core Drill)
- گیره‌ها و تراز کننده‌ها
- تجهیزات برش و صاف کردن نمونه‌ها
- جک فشاری برای آزمایش مقاومت فشاری
۳. قطر و طول نمونه
- قطر مغزه معمولاً ۱۰۰ میلی‌متر (یا حداقل ۹۴ میلی‌متر)
- نسبت طول به قطر (L/D) باید حداقل ۱.۰ و ترجیحاً ۱.۵ تا ۲.۰ باشد
- در صورت کم بودن نسبت L/D، باید از ضرایب تصحیح استفاده شود (مطابق جدول استاندارد)
۴. محل نمونه‌گیری
- از مناطقی که دارای اهمیت سازه‌ای هستند
- از مناطقی بدون آرماتور یا با کمترین تراکم میلگرد
- نمونه‌ها نباید ترک‌خورده یا آسیب‌دیده باشند
۵. آماده‌سازی نمونه
- دو سر مغزه باید کاملاً صاف و موازی شوند
- نمونه‌ها باید تا زمان آزمون در شرایط اشباع و دمای آزمایشگاهی نگهداری شوند (مطابق با استاندارد ISIRI 490)
۶. آزمایش مقاومت فشاری
- بارگذاری در دستگاه جک فشاری مطابق استاندارد ISIRI 1608
- سرعت بارگذاری باید یکنواخت باشد
- حداکثر مقاومت ثبت‌شده به عنوان نتیجه نهایی گزارش می‌شود
۷. گزارش نتایج باید شامل موارد زیر باشد:
- موقعیت مکانی و شرایط مغزه‌گیری
- تاریخ بتن‌ریزی و سن بتن هنگام آزمایش (در صورت موجود بودن)
- ابعاد مغزه
- وزن مخصوص خشک و اشباع
- مقاومت فشاری به همراه ضرایب تصحیح
نکات مهم
- مقاومت بدست آمده از مغزه بتن معمولاً کمتر از مقاومت استوانه استاندارد (نمونه قالب‌گیری شده) است.
- حداقل تعداد مغزه‌ها برای ارزیابی مقاومت بتن معمولاً ۳ عدد در هر نقطه است.
- باید از ایجاد لرزش زیاد یا ترک حین مغزه‌گیری جلوگیری کرد.
استاندارد ISIRI چیست؟
استاندارد ISIRI مخفف عبارت Institute of Standards and Industrial Research of Iran به معنی “مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران” است. این نهاد رسمی، مسئول تدوین، تصویب و نظارت بر اجرای استانداردهای ملی در ایران است.
تعریف استاندارد ISIRI
استاندارد ISIRI مجموعه‌ای از ضوابط، معیارها و مشخصات فنی است که برای تضمین کیفیت، ایمنی، کارایی و سازگاری محصولات و خدمات در ایران تدوین شده است.
ویژگی‌های استاندارد ISIRI
- ملی بودن:
- این استانداردها به‌طور اختصاصی برای شرایط و نیازهای ایران تدوین می‌شوند.
- پوشش گسترده:
- شامل صنایع مختلف مانند:
- ساخت و ساز (مانند بتن، فولاد، سیمان)
- صنایع غذایی
- دارو و تجهیزات پزشکی
- خودرو و ماشین‌آلات
- برق و الکترونیک
- محصولات مصرفی و …
- شامل صنایع مختلف مانند:
- بر پایه استانداردهای بین‌المللی:
- بسیاری از استانداردهای ISIRI معادل استانداردهای جهانی مانند ISO, ASTM, IEC و DIN هستند، با تطبیق به شرایط بومی کشور.
وظایف مؤسسه استاندارد (ISIRI)
- تدوین و بازنگری استانداردهای ملی
- انجام آزمون و کنترل کیفیت محصولات
- صدور گواهینامه‌های استاندارد برای تولیدکنندگان
- حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان
- عضویت و همکاری با نهادهای بین‌المللی استاندارد (مانند ISO)
مثال‌هایی از استانداردهای ISIRI
| عنوان | شماره استاندارد ISIRI | معادل بین‌المللی |
|---|---|---|
| مغزه‌گیری از بتن سخت‌شده | ISIRI 3206 | ASTM C42 |
| مقاومت فشاری بتن | ISIRI 1608 | ASTM C39 |
| سیمان پرتلند | ISIRI 389 | ASTM C150 |
| بتن آماده | ISIRI 6044 | ISO 22965 |
